al-Bai'i bi Thaman 'Ajil

Definasi: ialah jualan dengan harga tangguh atau jualan dengan bayaran ansuran.

Ianya berlaku dengan cara menjual sesuatu dengan di segerakan penyerahan barang yang di jual kepada pembeli dan di tangguhkan bayaran harganya sehingga ke satu masa yang ditetapkan atau dengan bayaran beransur-ansur dalm tempoh yang ditetapkan.

Hukum Bai’i bi thaman Ajil

Jualan dengan harga tangguh adalah halal si sisi syarak pada barang yang bukan bahan ribawi seperti emas, perak mata wang dan bahan makanan dalam pertukaran sesama jenis yang disyaratkan serah menyerah di satu majlis aqad yang sama.
Rukun Bai’i bi thaman Ajil ini sama dengan rukun dan syarat jual beli.

Para ulamak mempunyai dua berpendapat mengenai harga barang yang diual dengan tunai dengan jualan harga tangguh, umpamanya jika tunai Rm 2000 dan jika tangguh Rm 2200.

Jumhur fuqaha termasuk shafii, berpendapat bahawa harga seperti itu adalah halal.
Segolongan ulamak yang lain pula berpendapat bahawa ianya haram.

Mengikut panadangan Dr. Al-Siddiq al-Dharir, pengerusi Lembaga Pengawas Syariah Faisal Islamic Bank of Sudan, sewajarnya bank-bank islam mengikut dua kaedah dalam bidang jualan dengan harga tangguh.

-menjual barang kepada orang yang memerlukannya untuk kegunaan sendiri dan bukan untuk berniaga, jualan dengan harga tangguh atau bayaran ansuran mengikut harga jualan tunai sekiranya jumlah bayaran ansuran sedikit dan masa tangguhan tidak panjang.

-Cara kedua ialah menjual dengan harga tangguh dengan harga yang lebih daripada harga tunai dalam dua keadaan iaitu;

1)di jalankan secara musharakah dalam pernigaan dengan peniaga-peniaga yang mahu menjalankan al-musharakah dengan Bank Islam.

2)Dalam keadaan di mana tempoh penangguhannya lama dan jumlah bayaran pun besar seperti yang berlaku dalam pembelian rumah, maka bank boleh menyediakan rumah dengan apa cara jua lalu menjualkannya kepada pelanggan dengan harga tangguh atau ansuran bulanan.

Walau bagaimanapun lebihnya harga tangguh daripada harga tunai hendaklah berpatutan.

Applikasi semasa

Dalam operasi perbankan Islam, pembiayaan kepada pelaggan bank memakai konsep Bai’i bi thaman Ajil untuk pembiayaan pelajaran, pembelian saham, rumah, tanah, kenderaan, alat jentera dan sebagainya.

Bank Islam memberi kemudahan overdraft naqad di bawah kaedah ini. Operasi overdraft naqad mengandungi dua aqad.

Aqad yang pertama ialah aqad bank membeli dan pelanggan menjual assetnya secara tunai. Bank memasukkan hasil jualan pelaggan itu ke dalam akaun semasa (Designated) pelanggan (ASM/D).

Bank mengawal penggunaan wang baki dalam ASM/D itu dengan persetujuan pelanggan.
Oleh yang demikian wang yang pelanggan gunakan dalam kemudahan overdraft Naqad itu sebenarnya adalah wang sendiri dan bukan wang yang dipinjamkan kepadanya oleh bank.

Aqad yang kedua ialah aqad bank menjual balik aset yang di beli daripada pelanggan tadi secara Bai’i bi thaman Ajil.

Aqad al-Muawadhah atau Pertukaran

Bai’ al-Murabahah

Definasi: ialah menjual sesuatu dengan harga modal dengan tambahan untung sejumlah yang dipersetujui.
Contohnya si penjual menyatakan kepada si pembeli bahawa kos bagi membeli yang ingin dijualnya ialah RM15,000.00 dan ia menjual motokar tersebut dengan dengan kos tersebut beserta untung sebanyak RM 2,000.00.

Dengan jual al-murabahah seperti ini si pembeli dapat mengetahui kos sebenar barang yang di beli itu. Mungkin ini berfaedah kepadanya untuk menilai barang yang di beli itu dan jumlah keuntungan yang di perolehi oleh si penjual.

Rukun: sama dengan rukun jual beli

Hukum: ianya adalah salah satu bentuk jual beli yang di halalkan oleh syarak. Dengan itu ianya tertakluk kepada rukun dan syarat jual beli.

Walaubagaimanapun terdapat beberapa syarat khusus dalam kes bai’i al-murabahah ini iaitu:

1)Penjual hendaklah menyatakan kepada pembeli kos atau modal yang sebenar bagi barang yang hendak di jual.

2)Kedua belah pihak daripada penjual dan pembeli bersetuju di atas jumlah untung yang ditetapkan sebagai tambahan kepada kos atau modal, yang mana kedua-duanya iaitu modal campur untung adalah merupakan harga barang yang di jual dalam bai’i al-murabahah.

3)Sekiranya ada berlaku penipuan terhadap kos atau modal, maka pemebli boleh memfasakhkan aqad jual beli tersebut.(Ibn Rushd, Bidayah al-mujtahid, vol. 2, hlm 213)

4)Barang yang di jual secara muarabahah dan harga barang itu bukan daripada jenis yang sama daripada bahan ribawi yang ditegah menjual belinya kecuali dengan timbangan, sukatan dan bilangan unit yang sama. Oleh yang demikian tidak sah jual beli emas dengan emas, perak dengan perak, gandum dengan gandum, beras dengan beras dan bahan makanan yang lain yang sejenis secara al-murabahah.

Peranan Perbankan Islam

Perniagaan perbankan Islam di Malaysia di jalankan oleh bank Islam Malaysia Berhad dan bank-bank konvensional yang mengambil bahagian dalam Skim Perbankan Islam masing-masing.

Bai’i al-murabahah adalah satu alternatif kepada amalan riba masa kini.

Contohnya : seseorang yang hendak membeli rumah berharga RM 40 ribu terpakasa meminjam wang daripada mana-mana bank dengan dikenakan bayaran lebih sebanyak antara 4% hingga 12 %. Maka jumlah bunga adalah hampir dua kali ganda daripada jumlah hutang atau pokok dan bunga tersebut adalah riba.

Akan tetapi melalui amalan al-murabahah, bank akan membeli rumah tersebut terlebih dahulu (rm 40 ribu) dan di jual kemudiannya kepada pembeli dengan jumlah keuntungan yang dinyatakan (rm 30 ribu). Dengan itu pembeli membayar kepada bank secara al-taqsit atau ansuran selama yang ditetapkan.

Dalam sistem perbankan Islam kaedah al-murabahah ini ianya di guna pakai dalam urusan import melalui surat kredit dan juga pembiyaan modal pusingan bagi membeli stok dan inventori, alat ganti, bahan-bahan mentah serta barang-barang separuh siap.

Jualan Yang di Tegah

Didalam perniagaan kesahihan sesuatu transaksi itu adalah perkara yang utama. Dengan itu sahnya sesuatu aqad jual beli itu bergantung kepada ketiadaan unsur yang dilarang oleh syarak.
Fuqaha membahagikan jual beli yang ditegah kepada dua bentuk;

-Jual beli yang haram dan tidak sah.
-Jual beli yang haram tetapi sah.

Jual beli yang haram dan tidak sah

1)Jual beli yang mengandungi riba

2)Jual beli bahan najis kerana ianya tidak dianggap sebagai mal/harta yang bernilai.

3)Jual beli secara sentuhan (al-Mulamasah) iaitu pembeli membeli dengan tidak melihat tetapi sekadar dengan sentuhan.

4)Jual beli campak (al-Munabazah) iaitu penjual mencampak kepada pembeli beberapa barang dengan tidak menentukan yang mana satukah yang hendak di jual dan harganya.

5)Jual baling batu (al-Hashoh) iaitu pembeli membaling batu kepada barang yang hendak di beli yang terletak bersama barang-barang lain. Yang terkena akan menjadi haknya. Ini merupakan suatu perjudian.

6)Jual bayaran harga secara tangguh kepada masa kelahiran anak (bai’ habl al-hablah)
iaitu menjadikan masa kelahiran anak seekor binatang iaitu masa yang tidak dapat di pastikan sebagai tempoh penjualan tangguh (bai’i bi thaman ‘ajil)

7)Jual janin dalam kandungan (bai’i al-madhomin) yang tidak di ketahui jenis dan sifatnya.

8)Jual benih binatang (bai’i al-malqih) yang termasuk didalam jualan barang yang tidak di ketahui.

9)Jual buah-buahan yang belum sesuai untuk di manfaatkan.

** 3-8 adalah amalan semasa zaman jahiliyyah

Jual al-’urbun atau yang melibat deposit atau cengkeram yang tidak dikembalikan sekiranya tidak jadi jual beli. Dalam masalah ini, fuqaha berpendapat ianya harus dan bergantung kepada perjanjian antara kedua belah pihak.

Jual beli yang haram tetapi sah

Jual beli yang haram tetapi sah berlaku didalam keadaan dimana ianya melibat penipuan ataupun sikap yang tidak bermoral.

Sebagai contohnya ialah seseorang menjual barang setelah mempengaruhi pembeli supaya membatalkan keputusannya yang pada mula hendak membeli daripada orang lain.

Begitu juga pihak pembeli menawarkan kepada penjual supaya membatalkan keputusannya untuk menjual kepada orang lain( al-Saum ‘ala saumi akhihi).

Membeli daripada orang kampung yang dalam perjalanan ke bandar dengan harga yang jauh lebih rendah daripada harga pasaran.Tetapi tidak dilarang sekiranya ianya bertujuan membantu orang kampung supaya tidak tertipu.

Menawar bukan untuk tujuan membeli tetapi bertujuan untuk menaikkan harga.

Memberi maklumat yang salah supaya seseorang itu menjual sesuatu barang dengan harga yang lebih murah.Perbuatan ini disebut sebagai al-najash.

Jual beli yang menyebabkan pemisahan antara ibu dan anak yang masih kecil.

Jual beli pada ketika sembahyang jumaat.

Jual anggur untuk di buat arak.

Monopoli atau al-ihtikar ke atas barang keperluan.

Al-Ghubn(Kerugian) dan Al-Gharar(Penipuan)

Al-Ghubn (Kerugian)

Kerugian yang di maksudkan ialah kerugian besar (al-Ghubn al-Fahish) iaitu kerugian yang melibatkan 5% drpd harga barang biasa, 10% drpd harga binatang dan 20% drpd harga harta takalih (Majallah al-Ahkam al-Adliyyah)

Apabila berlaku kerugian besar dalam jual beli tanpa terlibat dgn penipuan, pihak yang rugi tidak berhak memfasakhkan jual beli tersebut kecuali sekiranya kerugian itu melibatkan harta anak yatim, waqaf atau baitul mal, dimana jual beli itu adalah di kira sebagai tidak sah.

Al-Taghrir/al-Gharar (Penipuan)

Al-Gharar ialah memberikan gambaran terhadap barang atau objek yang akan di jual dengan ciri-ciri atau sifat-sifat yang berlainan daripada keadaannya yang sebenar.

Pihak yang tertipu(samada pembeli atau penjual)yang mengalami kerugian yang tinggi, maka pihak yang mengalami kerugian di beri hak untuk memfasakhkan jual beli tersebut.

Dakwaan penipuan yang menyebabkan kerugian besar tidak boleh diwarisi. Oleh yang demikian sekiranya orang yang mengalami kerugian kerana disebabkan oleh penipuan itu mati, waris nya tidak boleh membawa kes tersebut ke mahkamah.

Gugur hak fasakh daripada pembeli yang mengetahui tentang penipuan itu tetapi tidak bertindak segera dan menjadikan barang itu telah pun menjadi miliknya dengan membuat pengubahsuaian atau terjadi kerosakan semasa di dalam tangannya.

Jualan oleh pesakit Tenat

Definasi

Yang di maksudkan sakit tenat ialah sakit marad al-maut iaitu sakit yang membawa maut.

Hukum

Sekiranya pesakit menjual kepada waris maka jualan tersebut tertakluk kepada persetujuan waris yang lain.

Penjualan harta oleh pesakit kepada bukan waris dengan harga setimpal adalah sah.

Sekiranya harga yang di jual lebih murah maka jumlah kerugian mestilah tidak melebihi daripada lingkungan satu pertiga harga pasaran.

Sekiranya si pesakit meninggal dunia dan telah menjual harta yang harganya tidak mampu menampung pembayaran hutangnya kerana ianya menjual dengan kadar yang rendah maka tuan punya hutang berhak menyuruh si pembeli menambahkan bayaran ketahap harga yang sepatutnya.

Jika si pembeli enggan maka tuan punya hutang berhak memfasakhkan jual beli tersebut.

Sekiranya kurang daripada satru pertiga , maka pembeli mestilah menambahkannya lagi. Sekiranya si pembeli tidak berbuat demikian pihak waris berhak menfasakhkan jual beli tersebut.

Aqad Al-Sharikah

Al Musyarakah & Al-Mudharabah

Definasi

Al-Musharakah ialah aqad antara pemegang-pemegang saham dan rakan-rakan kongsi ke atas modal dan keuntungan.

Al-Musharakah lebih terkenal dengan perkataan sharikat yang merupakan gabungan modal daripada pemegang-pemegang saham untuk membiayai sesuatu projek dengan keuntungan daripada projek itu di bahagikan mengikut kadar yang dipersetujui.

Sekiranya projek itu mengalami kerugian maka bebannya di tanggung oleh pemegang-pemegang saham mengikut nisbah saham masing-masing


Jenis dan kategori

Sharikah al-’Inan iaitu perkongsian di antara dua orang atas harta mereka untuk berniaga dan membahagikan keuntungan sesama mereka
Sharikah al-Abdan iaitu perkongsian di antara dua orang atau lebih yang mengumpulkan hasil pekerjaan masing-masing ke dalam satu tabung kemudian membahagikannya sesama mereka tanpa mengambil kira kadar bahagian masing-masing yang dimasukkan ke dalam tabung itu.


Sharikah al-Ujuh iaitu perkongsian yang tertubuh tanpa modal yang mana masing-masing rakan kongsi di dalam sharikat itu membeli barang dengan bayaran harga secara tangguh kemudian menjual barang itu dan mengumpul keuntungannya untuk di bahagikan sesama mereka.


Sharikah al-Mufawadah iaitu perkongsian di antara dua orang atau lebih untuk bekerja dengan syarat tiap-tiap pemegang saham hendaklah mempunyai modal yang sama banyak, hak yang sama tanggungjawab yang sama berat, pembahagian untung yang sama dan sama agama.

Rukun

1)Pemegang pemegang saham atau rakan kongsi
2)Modal
3)Projek
4)Untung
5)Sighah: ijab dan qabul

Hukum al-Musharakah

Ulamak fiqh bersependapat bahawa sharikah al-’Inan sebagai harus dan sah
Sharikah al-Abdan adalah harus mengikut mazhab hanafi, hanbali dan maliki tetapi tidak harus mengikut shafii
Sharikah al-ujuh adalah harus mengikut mazhab hanafi dan hanbali, tidak harus mengikut shafii dan maliki
Sharikah al-Mufawadah adalah harus disisi hanafi sahaja.

Syarat Pemegang Saham

Setiap pemegang saham dan rakan kongsi hendaklah layak untuk melantik wakil dan menjadi wakil. Syarat ini wajib memandangkan terdapatnya konsep al-wakalah.
Setiap pemegang saham adalah tuan punya bersama syarikat dan berhak mengurus perniagaan bagi pihak dirinya serta bagi pihak pemegang-pemegang saham yang lain sebagai wakil

Syarat Modal

Modal hendaklah terdiri daripada wang dan barang yang boleh di nilai dengan wang
Modal hendaklah di campur menjadi milik bersama di anatar pemegang saham tanpa di bezakan anatara hak milik seseorang dengan yang lain.
Kadar saham tidak semestinya sama di antara pemegang saham

Setiap pemegang saham boleh memindahkan hak milik sahamnya kepada orang lain
Terdapat satu cara pemindahan hak milik saham yang dijalankan oleh bank yang berakhir dengan pemilikan iaitu musharakah al muntahiyah bi al-tamlik

contohnya : bank bermusharakah dengan seorang pemaju perumahan dalam satu projek. Setelah siap projek pemaju membeli semua saham kepunyaan bank.

Syarat projek

Semua projek al-musharakah hendaklah hahl mengikut syarak
Kerja-kerja yang dijalankan oleh pemegang saham untuk sharikat hendaklah di nilai secara berasingan dan boleh di campur semasa pembahagian untung.
Seorang pemegang saham boleh menyerahkan tugas menjalankan projek sharikat kepada rakan kongsinya. Penyerahan tugas kepada orang tertentu boleh dijadikan syarat bagi penubuhan sharikat.


Pemegang saham yang di berikan tugas boleh menjalankan segala urusan yang berkaitan dengan projek itu kecuali perkara-perkara yang boleh menyebabkan keraguan pemegang saham terhadap dirinya seperti mencampurkan harta sharikat dengan hartanya, memberi hutang modal sharikat kepada pihak lain tanpa persetujuan. Jika berlaku maka tanggungjawabnya berubah daripada amanah (yad amanah) kepada jaminan (yad dhomanah)

Syarat Untung

Kadar pembahagian untung hendaklah ditentukan semasa aqad
Pembahagian untung boleh mengikut kadar yang dipersetujui semasa aqad
Tanggungan bebabn kerugian yang tidak disengajakan atau cuai hendaklah mengikut nisbah saham masing-masing.

Fasakh

Terfasakh perkongsian sesorang pemegang saham dengan menarik diri, gila yang berlarutan atau mati

Al-Sarf atau Tukaran Mata Wang

Definasi

-al-Sarf ialah jual beli matawang.
-Asal matawang adalah emas dan perak. Wang emas dipanggil Dinar dan wang perak dipanggil Dirham
-Pada zaman sekarang matawang juga diperbuat daripada nikal, kopranikal, tembaga dan kertas yang diberi nilai yang tertentu. Matawang daripada bahan ini disebut matawang pada istilah.

HUKUM

-Tukaran matawang hukumnya harus dengan syarat-syarat berikut.
1.Jika mata wang yang ditukar itu emas dengan perak maka ianya hendaklah
i) sama berat atau sama timbangan
ii) serah menyerah pada masa yang sama

2.Jika matawang yang ditukar itu emas dengan perak maka hendaklah berlakunya serah menyerah pada masa yang sama.

-Menurut kebanyakan ulama’ fekah matawang yang lain daripada emas dan perak juga termasuk di dalam jenis bahan ribawi. Oleh yang demekian disyaratkan serah menyerah pada satu masa yang sama dalam urusan tukaran matawang yang lain daripada emas dan perak.
-Tukaran sesama matawang tempatan yang berlainan logam atau bahan secara lebih kurang seperti RM 10.00 syiling emas dengan RM 50.00 wang kertas hukumnya harus.
-berjanji untuk menukar matawang asing dengan matawang tempatan pada tarikh tertentu dengan harga yang telah di tetapkan adalah harus.

Al-Ijarah Thumma al-Bai’i (Sewa kemudian Beli)

Definasi

• Al-Ijarah thumma al-Bai’i ialah Sewa kemudian beli
• Muamalah jenis ini adalah suatu daripada kaedah jual beli harga tangguh ataupun pada hari ini lebih dikenali hire purchase yang dibuat mengikut prinsip muamalat Islam.
• Al-Ijarah thumma al-Bai’i mengandungi dua aqad iaiatu aqad sewaaan dan aqad beli selepas tamat tempoh sewa.

Rukun

• Rukun bagi aqad yang pertama ialah
1. Pemberi sewa atau al-muaajjir
2. Penyewa atau al-musta`jir
3. Harta yang disewa atau al-ma`jur
4. Manfaat atau al-manfa’ah
5. Bayaran sewa atau al-ujrah
6. Sighah: Ijab dan qabul

• Rukun bagi aqad yang kedua ialah
1. penjual atau al-Baai’
2. Pembeli atau al-mushtari
3. Harta yang di beli atau al-mabi’
4. Harga atau al-thaman
5. Sigahah: Ijab dan Qabul


HUKUM

• Sewa beli mengikut hukum hakam kedua dua jenis aqad tersebut iaitu sewaan dan jual beli.
• Dalam akad sewaan boleh di sebut bahawa pihak yang menyewa akan membeli harta yang disewa selepas tamat tempoh sewaaan tetapi sebutan belian itu adalah janji jual beli atau wa’ad dan bukan aqad jual beli.

Pindahan hak milik

• Pindahan hak milik harta yang disewa daripada pemberi sewa kepada pihak yang menyewa tidak berlaku secara automatik selepas tamat tempoh sewaan atau selepas semua bayaran sewa di bayar.
• Ianya hanya berlaku apabila di buat aqad jual beli ke atas harta yang disewa antara pihak pemberi sewa dengan pihak yang menyewa